Tegoroczna 84. rocznica wybuchu II wojny światowej obfitująca w wiele symboli, odbyła się z udziałem Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego.

Tradycyjnie o godz. 4.40. ciszę pierwszo wrześniowego poranka przeszyły syreny alarmowe, upamiętniające rozpoczęcie ataku niemieckich samolotów bombowych na wieluński szpital Wszystkich Świętych. W nalocie tym zginęły 32 osoby - pacjenci i personel szpitala.

12 uderzeń dzwonu "Pamięć i Przestroga" - daru prezydenta Andrzeja Dudy, symbolizujących 1200 poległych Wielunian przypomniało tragedię pierwszych ofiar cywilnych II wojny światowej.

Ognień Pokoju przyniesiony przez biegaczy Biegu Pamięci, którzy w nocnej sztafecie pokonali trasę z Polskiej Nowej Wsi pod Opolem, skąd startowały samoloty do ataku na Wieluń został przekazany sztafecie z Burzenina i Sieradza upamiętniając poległych mieszkańców powiatu sieradzkiego i wieluńskiego.

Przemówienia Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego i Burmistrza Wielunia Pawła Okrasy ukazywały okrutne mechanizmy wojenne wobec ludności cywilnej, doświadczającej największej traumy i czekającej na zadośćuczynienie.

Osobista obecność świadków 1 września 1939 roku jest niezwykle cenna szczególnie dla młodszych pokoleń.

Uroczysta msza święta na odrestaurowanych fundamentach zniszczonej w czasie wojny wieluńskiej fary pod przewodnictwem Biskupa Pomocniczego Archidiecezji Częstochowskiej  Andrzeja Przybylskiego odprawiona została w intencji poległych w czasie wojny.

Przemównienie Prezesa Rady Ministrów: https://www.youtube.com/watch?v=F3JxPLWOGz8&t=5s

Przemówienie Burmistrza Wielunia:

Szanowni Państwo!
Zebraliśmy się tutaj na Placu w Królewskim mieście Kazimierza Wielkiego w Wieluniu, aby po raz kolejny uczcić dzień w którym rozegrała się największa tragedia w ponad siedmiowiekowej historii tego miasta. Czujemy dziś rześkość powietrza, ale 84 lata temu to powietrze było gęste od dymu i ognia, wypełniał je warkot samolotów, świst spadających bomb, wycie syren i przeraźliwy krzyk ludzkiej rozpaczy. Major niemieckiego Luftwaffe - Oskar Dinort dowódca 1 dywizjonu 2 pułku bombowców nurkujących, stacjonującego na lotnisku w Nieder – Ellguth tak relacjonuje swój nalot na miasto: „Wieluń – nasz cel! W mieście kilka domów stoi w wielkim ogniu (…) To mój pierwszy atak na żywy cel! Przez ułamek sekundy błysk świadomości; tam w dole jest żywe miasto, miasto pełne ludzi (…) Ulice w dole wyglądają jak obrazek z pocztówki, a ciemne punkty, które się na nich poruszają są moim celem. Niczym więcej tylko celem! Na wysokości 2500m życie na ziemi traci swoją wagę. Wysokość – 1200 m pierwsza bomba spada. A teraz spojrzenie w dół. Bomba upadła dobrze, wprost na ulice. Wybucha dym, a czarna masa, która sunęła wzdłuż ulicy, zatrzymuje się. Na miejscu w które trafiłem powstało ciemne kłębowisko. I w to kłębowisko padają serię bomb z innych samolotów. Jesteśmy na wysokości 1200m, opadamy na 800m. bomby spadają, a zagroda tam w dole znika w ogniu i dymie razem ze wszystkim co się w niej znajduje. Odwrót! Ostatni ładunek, ten najcięższy spada na rynek. Fontanna płomieni, dymu i odłamków wyższa niż wieża kościoła”…  W wyniku 3 nalotów na miasto spadło 46 tyś kg bomb. Około 75% budynków w centrum miasto zostało zniszczonych w tym Szpital pw. Wszystkich Świętych, Kościół Farny pw. Michała Archanioła, Synagoga, czy Kościół Ewangelicko-Augsburski. Śmierć poniosło ponad 1000 cywilnych mieszkańców tego miasta. Przez chwilę zatrzymajmy się nad tokiem myślenia wspomnianego niemieckiego oficera. Myślenia, które skażone było chorą ideologią opartą na przekonaniu o wyższości narodu niemieckiego nad innymi narodami. Określanie ludzi jako „czarnej masy sunącej wzdłuż ulicy”, ilustruje w pełni poziom pogardy, indoktrynacji i zniewolenia umysłu niemieckich żołnierzy. Prezydent RFN Frank Walter Steinmaier w 2019r podczas obchodów 80 rocznicy wybuchu II wojny światowej na pobliskim Placu Legionów powiedział: „Cynizm niemieckich agresorów był bezgraniczny, ich działania – nieludzkie, a skutki dla mieszkańców tego miasta – straszliwe”. Wielka wojna wzniecona przez Niemiecką III Rzeszę, która rozpoczęła się tego historycznego poranka zapoczątkowała okres, który był świadkiem wielkiej tragedii dla milionów osób, ale był to także czas wielkiego heroizmu, odwagi i poświecenia… Heroizmu i odwagi nie zabrakło obrońcom Westerplatte, którzy przez 7 dni bohatersko walczyli z napastnikiem. Heroizmu nie zabrakło walczącym w Bitwie nad Bzurą, w bitwie pod Mokrą, w obronie Helu i innych polach bitew września 39r.

Czcigodni Zebrani!
Cyprian Kamil Norwid pisał: „Każdego kto zatraca pamięć mordowanych powinno się wymazać z imienia Narodu na zawsze. Każdemu, kto nikczemnie milczy wobec prawdy, winno się zamknąć usta, aby więcej za Naród nie mógł mówić”
To właśnie pamięć o pomordowanych naszych przodkach gromadzi nas w tym mieście każdego roku 1 września tuż przed świtem. Od kilku lat tę pamięć przywołują razem z nami najważniejsze konstytucyjne władze naszego Państwa. W bieżącym roku w osobach: Premiera Polskiego Rządu p.M.Morawieckiego, Ministra w Kancelarii Prezydenta RP Marcina Przydacza i wielu innych dostojnych gości. Co niezwykle ważne wspólnie z nami uczestniczą w tych obchodach przedstawiciele Republiki Federalnej Niemiec, zarówno władz samorządowych zaprzyjaźnionego z Wieluniem miasta Osterburg, jak i przedstawiciele władz państwowych, w tym roku z chargé d’Affaires Ambasady RFN p. Robertem Rhode. Odwołam się jeszcze raz do słów Prezydenta Steinmeiera z roku 2019: „Przeszłość nie przeminie. I nasza odpowiedzialność nie przeminie. My to wiemy. Jako Prezydent Niemiec chcę Państwa zapewnić. Nie zapomnimy! Chcemy i będziemy pamiętać. Bierzemy na siebie odpowiedzialność, którą nakłada na nas historia. Chylę czoła przed ofiarami ataku na Wieluń. Chylę czoła przed polskimi ofiarami niemieckiej tyrani. I proszę o przebaczenie”…    Słowa te mają podwójne znaczenie: Po pierwsze - co współcześnie wcale oczywistym nie jest - to uznanie przez Prezydenta kto był katem, a kto ofiarą wojny. Po drugie, wypowiedziana została przez Prezydenta Niemiec w pełnej pokorze prośba o przebaczenie. Nigdy wcześniej w powojennej historii relacji polsko-niemieckich nie padły takie słowa z ust najważniejszej osoby reprezentującej Państwo Niemieckie. Tutaj w Wieluniu doceniamy wagę i znaczenie tych słów! Czcigodni Państwo
W Wieluniu jak w soczewce odbijają się losy powojennej historii Polski. 1 września 1939r najeźdźca niemiecki odebrał nam niepodległość i suwerenność. 17 września uczynił to także najeźdźca radziecki. Mimo, że obaj agresorzy złamali granicę naszego państwa, zniszczyli nasze miasta i wioski, rozbili struktury państwa to nie złamali w nas nigdy ducha polskości, wolności i godności. Ten duch oraz dekady późniejszej walki sprawił, że odrodziła się wolna i niepodległa Polska, tak jak z prochów tamtej tragicznej nocy odrodziło się to piękne, dumne, dobrze prosperujące i kochane przez nas miasto.

Szanowni Zebrani!
My, pokolenie ludzi urodzonych po II wojnie mamy moralny obowiązek zachować pamięć nie tylko o wieluńskich męczennikach 1 dnia wojny, ale o wszystkich 6 mln ofiar obywateli II Rzeczypospolitej poległych w jej trakcie: Musimy pamiętać o tych, którzy ponieśli śmierć walcząc zbrojnie na wszystkich frontach, tych co zginęli w niemieckich obozach zagłady i sowieckich łagrach. Zamordowanych z rąk sowieckiego NKWD polskich oficerach na wschodzie, których symbolem jest Katyń. Ale także o tych bestialsko zamordowanych Polakach na Wołyniu i wschodniej Małopolsce przez ukraińskie bandy UPA i OUN. Należy im się nasza pamięć, cześć i modlitwa. Niech w naszych sercach i umysłach nieustannie brzmią słowa wieszcza A. Mickiewicza wyrażone w III części Dziadów :„Jeżeli ja zapomnę o nich, Ty Boże na niebie zapomnij o mnie”.
Niech Pamięć o nich wieczną będzie!
 Cześć i chwałą bohaterom !
Boże błogosław Polskę naszą ojczyznę. !

Zdjęcia: M. Klich, Urząd Miejski w Wieluniu