Kościół parafialny pw. św. Józefa należał do zespołu zabudowań dawnego kolegium pijarskiego (p. Zabytki > Wieluń > Dawne kolegium pijarskie) i pełnił funkcję świątyni przyklasztornej. Wzniesiony został ok. 1740 r. z fundacji rodzin Bolkowskich i Niemojewskich. Kościół w latach późniejszych wielokrotnie ulegał pożarom, m.in. spłonął wraz z klasztorem pijarów miastem w wielkim pożarze 3. września 1795 r. Odbudowany staraniem pijara Bogusława Psarskiego został ponadto w 1801 r. ozdobiony freskami Roberta Stankiewicza. Kolejny pożar miasta, który strawił również kościół miał miejsce 19. czerwca 1858 r.
Po kasacie klasztoru pijarów w ramach represji popowstaniowych w 1864 r. kościół stał się filialnym parafii wieluńskiej. Cztery lata później, 19. marca 1868 r. kościół spłonął po raz trzeci. Wówczas władze rosyjskie, z racji braku w mieście odpowiednio dużej świątyni prawosławnej postanowiły kościół św. Józefa przebudować na cerkiew. By temu zapobiec wielunianie (był wśród nich m.in. późniejszy burmistrz Józef Zyguś) utworzyli Obywatelski Komitet Odbudowy Kościoła i w 1875 r. przeprowadzono publiczną zbiórkę funduszy na renowację kościoła. Zgromadzone środki pozwoliły na ukończenie prac budowlanych w 1880 r., mimo pożaru w roku 1878. Odbudowę upamiętnia dokument umieszczony w kuli w wieży kościelnej.
W latach 20-tych XX w. kościół ponownie wymagał odnowy i w 1933 r. powstał kolejny komitet, który dzięki zbiórce i dotacji od władz wojewódzkich na nowo otynkował świątynię. Kościół służył wówczas jako kościół szkolny.
W 1957 r. utworzono tutaj drugą wieluńską parafię.
W l. 70-tych przeprowadzono kompleksowe prace konserwatorskie z funduszy Ministerstwa Kultury i Sztuki, które objęły całość wyposażenia wnętrza - ołtarze, obrazy, dekorację malarską ścian uzupełnioną nowymi freskami, a ponadto przygotowano w podziemiach salę katechetyczną i kaplicę oraz wyburzono przybudówki. W l. 1995-96 przy wsparciu finansowym Urzędu Miejskiego przeprowadzono remont wież połączony z wymianą miedzianego pokrycia hełmów, a w latach następnych odtworzono jako pasaż pieszy dawną ulicę Pijarską wzdłuż ściany wschodniej kościoła.
Kościół murowany zbudowany został w stylu barokowym, na osi północ-południe nawy i prezbiterium. Świątynia trójnawowa w układzie bazylikowym (z wyższą nawą główną posiadającą własne oświetlenie górno-boczne) z niższym prostokątnym prezbiterium od południa na przedłużeniu nawy głównej, zamkniętym wewnątrz półkoliście. Po bokach prezbiterium piętrowe pomieszczenia na m.in. zakrystię i dawny chór zakonny. Fasada kościoła podzielona gzymsami na trzy kondygnacje, z oknem doświetlającym nawę główną, ozdobiona płycinami i licznymi pilastrami oddzielającymi dwie wieże. Między nimi szczyt z wazonami po bokach, trójkątny, ograniczony miękkimi barokowymi liniami. Wieże nakryte pseudobarokowymi hełmami z ok. 1880 r., dodatkowo sygnaturka nad nawą, współczesna hełmom wież. Pozostałe elewacje znacznie skromniejsze, ożywiane jedynie skromniejszymi pilastrami, co charakterystyczne dla baroku sam kościół jest mniejszy niż sugerowałaby to okazała fasada. Wewnątrz sklepienia kolebkowe z lunetami, na gurtach. Nawy boczne utworzone z trzech bocznych, połączonych wąskimi przejściami kaplic otwartych do nawy arkadami filarowymi (kościół ścienno-filarowy).
Ciekawy element wystroju wnętrza stanowią polichromie z iluzjonistycznie malowanymi ołtarzami. W ołtarzach bocznych znajdują się obrazy Przemieniania Pańskiego (przeł. XVIII i XIX w.), Rozmnożenia chlebów (autorstwa Jana Ścisło, 1796 r.), św. Jana Nepomucena, św. męczenniczki, Objawienia św. Jana Kalasantego i św. Barbary (przeł. XVIII i XIX w., później przemalowane), a ponadto XVII-wieczny obraz Złożenie do grobu. W kościele znajduje się wiele dzieł sztuki ze zburzonego kościoła farnego: gotyckie rzeźby Chrystusa Zmartwychwstałego i nieznanego świętego, późnogotycki krucyfiks z 1. poł. XVI w. oraz kamienne kartusze herbowe z l. 1619-33 i tablice nagrobkowe (m.in. tablica fundacyjna Stanisława Lowenskiego (Łowieńskiego, prepozyta kolegiaty wieluńskiej) z 1531 r. i druga, z 1631 r.).
Na ścianie frontowej tablica poświęcona pamięci wieluńskich maturzystów, oficerów Armii Krajowej: dowódcy związku Odwetu i KeDywu w okręgu Warszawa mjr. sap. Jerzego Lewińskiego ps. „Chuchro” oraz Hubalczyka, komendanta Związku Walki Zbrojnej i AK w Łodzi mjr. Józefa Grabińskiego ps. „Pomian”.
Kościół św. Józefa
Kościół św. Józefa
Kościół przyklasztorny pw. św. Franciszka Serafickiego został zbudowany wraz z klasztorem bernardynek (p. Zabytki > Wieluń > Muzeum) w l. 1612-15 z fundacji Anny ze Sroczyńskich Koniecpolskiej przez muratora Jerzego Hoffmana. Uroczysta konsekracja kościoła odbyła się 14. grudnia 1616 r., w jej przeddzień w podziemiach pochowano fundatorkę. Kościół odbudowano po pożarze w 1656 r. (potop szwedzki).
W 1819 r. bernardynki przeniesiono do kościoła i klasztoru popaulińskiego (p. Kościół i klasztor bernardynek), a sam kościół przekazano rok później nowoutworzonej parafii ewangelicko-augsburskiej (w jej posiadaniu świątynia pozostaje do dnia dzisiejszego). Budynek kościoła przebudowano po 1850 r. podnosząc podłogę i zamurowując dolny rząd okien. Po I wojnie światowej (przez ówczesnego pastora Roberta Haefke) i w 1936 r. był odnawiany, uległ spaleniu w 1939 r. W 1943 r. Niemcy rozpoczęli jego przebudowę chcąc umieścić tutaj kino. Kościół odrestaurowano w 1950 r. (staraniem pastora Henryka Wendta) i później, w l. 60-tych. W czasie prac powojennych wymieniono pokrycie dachowe (z dachówki na blachę), odbudowano sygnaturkę, odtworzono sgraffito i rozebrano przybudówki z 1943 r.
Kościół salowy (prezbiterium i nawa tworzą jedną przestrzeń nieoddzieloną np. tęczą), murowany, zaliczany do świątyń późnorenesansowych, mimo powstania na początku XVII w., swą bryłą przypomina kościoły gotyckie - wysoki, stromy, dwuspadowy dach, oszkarpowany, z wnękowym szczytem, którego dwulistne łuki blend ewidentnie nawiązują do form późnogotyckich. Orientowany, zbudowany na jednej osi z klasztorem z wykorzystaniem muru obronnego, na rzucie prostokąta zamknięty od wschodu półkoliście. Od południa dobudowano w latach późniejszych (zapewne po 1850 r.) kruchtę. Do elementów renesansowych należą fragmenty renesansowej kamieniarki wewnątrz oraz renesansowy fryz poniżej gzymsu wykonany w technice sgraffito. Wnętrze oświetlone było pierwotnie przez dwa rzędy okien - górny okrągłych i dolny zamkniętych łękiem półkolistym pełnym, obecnie pozostał tylko górny, przebudowany i dwa okna przez niemal całą wysokość prezbiterium. Ściany od wewnątrz podzielono na arkadowe wnęki pilastrami przechodzącymi w gurty na sklepieniu kolebkowym, zaś same wnęki zamknięte są lunetami w sklepieniu. Takie rozwiązanie ścian po części wynika z przejęcia antycznych wzorców charakterystycznego dla odrodzenia, lecz jednocześnie pokrewne jest wczesnemu barokowi. Kościół jest z dawnym klasztorem połączony sklepionym krzyżowo parterowym korytarzem. W zachodniej części nawy znajduje się chór.
Wewnątrz znajdują się tablice upamiętniające postacie pastorów wieluńskich - Henryka Wendta (1886-1970) i Wilhelma Winklera (1830-1917) oraz pamiątkowa po fundacji Anny Koniecpolskiej.
Znajdująca się obok kościoła murowana piętrowa plebania to zapewne XVII-wieczny dom kapelana, nadbudowany w XIX w., odnowiony po I wojnie światowej. Po I wojnie światowej znajdowała się tu szkoła elementarna.
Na planie prostokąta, posiada na parterze pomieszczenia sklepione krzyżowo. Przypuszcza się, że budynek ten powstał w miejscu dworu arcybiskupiego ufundowanego w l. 1342-74 przez Jarosława Bogorię Skotnickiego, arcybiskupa gnieźnieńskiego. Przypuszczalnie była to budowla obronna, piętrowa. Wiadomo, że w 2. poł. XVI w. był już ruiną, którą odkupiła Anna Koniecpolska i w rejonie której ufundowała zespół klasztorny.
Kościół ewangelicki
Kościół ewangelicki
Do Wielunia sprowadziła bernardynki wojewodzina sieradzka, starościna wieluńska Anna ze Sroczyńskich Koniecpolska, matka Stanisława Koniecpolskiego, hetmana wielkiego koronnego. Odkupiła ona dwór arcybiskupi (zbudowany w l. 1342-74 r. przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Jarosława Bogorię Skotnickiego) wraz z działką przylegającą do murów obronnych, na której zbudowano murowany zespół klasztorny. Prace budowlane rozpoczął na jej zlecenie w 1612 r. Jerzy Hoffman (prawdopodobnie budowniczy kilku obiektów w ówczesnym województwie sieradzkim). Kościół ukończono już w 1615 r. (p. Zabytki > Wieluń > Kościół ewangelicki), klasztor zapewne dopiero po 1616 r., tj. po śmierci fundatorki. W obrębie zabudowań klasztornych znalazła się również baszta Skarbczyk (p. Zabytki > Wieluń > Mury obronne).
Anna Koniecpolska zabezpieczyła środki na utrzymanie zakonnic kupując dlań część wsi Kowale, folwark Zawisnę, Ganę, Gaszyn i inne. Odpowiednio duże wiano wnosiły również córki szlachty wieluńskiej, którym przeznaczono klasztorną furtę. Ponadto przyjmował dziewczęta na naukę i wychowanie. Część zakonnic przeniosła się w 1650 r. do nowego klasztoru w Łowiczu. Gdy w 1717 r. wybuchła epidemia cholery zakonnice przeniosły się do swego majątku w Kowalach, co nie zapobiegło śmierci 8 z nich i aż 20 osób służby. W l. 1656 (potop szwedzki) i 1730 zabudowania klasztorne częściowo spłonęły. W czasach pruskich (l. 1793-1807) dobra ziemskie bernardynek przeszły na własność rządu, który w zamian przyznał klasztorowi dotację.
W 1818 r. ze względu na zły stan techniczny budynku zakonnice postanowiono przenieść do klasztoru popaulińskiego (p. Zabytki > Wieluń > Kościół i klasztor bernardynek), co stało się w roku 1819, mimo sprzeciwu przeoryszy Walewskiej, która w proteście nakazała niszczyć zabudowania i ogród. Jednocześnie najcenniejsze pozycje (14 woluminów) z księgozbioru klasztornego przejął Samuel Linde, dyrektor Biblioteki Publicznej w Warszawie.
Budynek poklasztorny wraz z przylegającą działką został w 1823 r. sprzedany Karolowi Neuville’owi, który założył tu manufakturę sukienniczą produkującą tkaniny wełniane, początkowo napędzaną konnym kołowrotem, a od 1830 r. maszyną parową. W szczytowym okresie rozwoju zakładu zatrudniono w nim 250 robotników. Kres jego prospericie przyniosło ustanowienie granicy celnej z Cesarstwem Rosyjskim w ramach represji po klęsce powstania listopadowego. Po śmierci założyciela interes przejął jego syn, Hubert. Ostateczny upadek zakładu miał miejsce po pożarze w 1844 r. Zmiana przeznaczenia klasztoru na budynek fabryczny pociągnęła za sobą znaczną przebudowę. Budynek przejął wierzyciel Neuville’a - Bank Polski. W l. 1916-26 funkcjonowała tu męska dwuklasowa powszechna szkoła żydowska Jesodej Hatora, a następnie, do 1936 r., kino „Miraż”. W okresie okupacji w budynku Niemcy po raz kolejny przebudowali obiekt urządzając w nim stolarnię, która działała do końca l. 50-tych XX w. W l. 1960-61 przeprowadzono na terenie zespołu pobernardyńskiego badania architektoniczne i archeologiczne przygotowujące do restauracji w l. 1965-69. Wówczas częściowo zrekonstruowano budynek przystosowując go to potrzeb Muzeum Ziemi Wieluńskiej, które znajduje się tam do dnia dzisiejszego (p. Muzeum).
Budynek klasztorny zbudowano na planie prostokąta z wykorzystaniem murów obronnych wyznaczających granicę działki. Piętrowy, podpiwniczony, jest połączony korytarzem z dawnym kościołem przyklasztornym (obecnie użytkowanym przez parafię ewangelicko-augsburską), z którym tworzył zespół klasztorny wzdłuż osi równoległej do murów miejskich. W piwnicach i części pomieszczeń na parterze zachowały się oryginalne sklepienia kolebkowe i krzyżowe. W czasie prac renowacyjnych w l. 60-tych XX w. podniesiono dach i odtworzono szczyty budynku w formie nawiązującej do późnego renesansu i manieryzmu. Część okien posiada renesansowe kamienne obramienia.
Budynek Muzeum Ziemi Wieluńskiej
Budynek Muzeum Ziemi Wieluńskiej
Budynek Muzeum Ziemi Wieluńskiej
Budynek Muzeum Ziemi Wieluńskiej
Budynek Muzeum Ziemi Wieluńskiej
Cmentarz rzymsko-katolicki
Powstał pod koniec XVIII w. po zlikwidowaniu cmentarzy przy dawnej kolegiacie i kościele św. Barbary, służył również prawosławnym.
Znajdują się tu:
- Pomnik Orląt Polskich - mogiła z piramidą ku czci powstańców śląskich, wielu spośród których zmarło w wieluńskim szpitalu; pierwszy pomnik zbudowano w 1924 r. staraniem Komitetu Budowy Pomnika Orląt Polskich; został on zburzony przez hitlerowców w 1940 r.; pomnik odbudowano w 1957 r., szczęśliwie przetrwały ukryte przez harcerzy oryginalne tablice; oprócz nich spoczywają tu peowiak zmarły od ran w 1918 r., polegli w wojnie 1920 r. oraz ofiary walk z l. 1945-48
- kwatery żołnierzy poległych z czasie II wojny światowej - spoczywają tu prochy 43 żołnierzy poległych podczas kampanii wrześniowej oraz 406 żołnierzy radzieckich poległych w styczniu 1945 r. na ziemi wieluńskiej
- symboliczny pomnik Ofiar Katyńskich
- zabytkowe nagrobki, m.in.:
- rodziny Schmidtów (spoczywa tu m.in. zesłaniec Adolf Schmidt, powstaniec 1863 r.) z rzeźbą Matki-Ojczyzny w kajdanach z ok. 1906 r.
- prezydenta Wielunia Józefa Zygusia z ok. 1905 r.
- markietanki Joanny Żubr z r., zastąpiony nowym w r. 2001
Cmentarz ewangelicko-augsburski
Pierwszy cmentarz założono w 1. poł. XIX w. w miejscu, gdzie obecnie znajduje się gmach Sądu Rejonowego. Został on zamknięty po epidemii cholery w 1873 r. Obecnie użytkowany otwarto w 1875 r. przy obecnej ulicy POW.
Cmentarz żydowski
Powstał w 1. poł. XIX w. na przedmieściach Wielunia (ul. Kijak). W latach okupacji miały tu miejsce zbiorowe egzekucje Polaków i Żydów. Hitlerowcy całkowicie zniszczyli cmentarz, macew użyli do budowy dróg oraz wyłożenia basenu kąpielowego (co się później z nimi stało - niewiadomo). Po wojnie teren obsadzono drzewami.
W 1980 r. ustawiono tu głaz upamiętniający ofiary mordów.
Plebania parafii św. Józefa
Dawna plebania kościoła farnego. Klasycystyczny, murowany, piętrowy budynek z 1844 r. zbudowany na miejscu wcześniejszej plebani kolegiackiej.
Wieluński Dom Kultury
Budynek ten powstał w l. 1900-02 jako cerkiew pułkowa pw. Przenajświętszej Bogarodzicy Maryi zastępując zbyt małą pierwszą świątynię prawosławną pw. św. Włodzimierza z 1852 r. (znajdowała się przy ulicy Palestranckiej, p. niżej dom przy ul. Palestranckiej 5). Wśród darczyńców wspierających budowę cerkwi dla 5. Dońskiego Pułku Kozaków i innych prawosławnych mieszkających w powiecie był m.in. car Mikołaj II. Od 1914 r., gdy Rosjanie wycofali się z Wielunia budynek był mało użytkowany, lecz jeszcze w l. 20-tych odbywały się tu nabożeństwa. W 1934 r. Sejmik Wieluński wykupił obiekt wraz z placem (jednocześnie przekazując prawosławnym na dom modlitw kamienicę przy ul. Krakowskie Przedmieście). W trakcie prac adaptacyjnych zdjęto liczne cebulaste kopuły wieńczące nawę, kruchtę i boczne kaplice, a budynek przekazano w 1935 r. Muzeum Ziemi Wieluńskiej im. Józefa Piłsudskiego Polskiej Macierzy Szkolnej utworzonemu w 1926 r. Jego zbiory uległy zniszczeniu lub rozproszeniu w latach II wojny światowej.
Po wojnie w 1947 r. budynek odbudowano, a rok później przekazano Powiatowemu Domowi Kultury Powiatowej Rady Związków Zawodowych. W roku 1953 instytucja została przekształcona w Powiatowy Dom Kultury, następnie po reformie administracyjnej kraju stała się filią Wojewódzkiego Domu Kultury w Sieradzu, a od 1977 r. jako Wieluński Dom Kultury znajduje się pod opieką gminy Wieluń.
p. Kultura > Inne instytucje > Wieluński Dom Kultury.
Zabudowa mieszkalna i budynki użyteczności publicznej sprzed 1945 r. - obiekty w ewidencji konserwatorskiej
W ewidencji konserwatorskiej Wielunia znajduje się wiele domów, które przetrwały zniszczenie miasta w czasie II wojny światowej. Z nielicznymi wyjątkami reprezentują one typową przedwojenną murowaną zabudowę czynszową, przeważnie piętrową. Miejscami tworzą one obszar zwartej zabudowy pierzejowej w kwartałach ulic, charakterystycznej do 1939 r. dla niewielkich i mało uprzemysłowionych miast. Ponadto zachowało się wiele domów jednorodzinnych na ówczesnych (niekiedy i dzisiejszych) peryferiach miasta, które nie były celem bombardowania.
Wymienione budynki, o ile opis nie mówi inaczej, to murowane domy mieszkalne, ew. z funkcją usługową na parterze.
Kwartał ulic Pijarskiej, Królewskiej, Barycz i placu Kazimierza Wielkiego.
- ul. Królewska 5 - lata 20-te XX w.
- ul. Królewska 7 - lata 30-te XX w., przebudowany w 1991 r.
- ul. Królewska 9 - XIX - XX w. (budynki pod nr 7 i 9 zostały rozebrane w l. 2003-04, planuje się zbudowanie w ich miejscu nowych, z odtworzonymi pierwotnymi fasadami; budynek pod nr 9 wyróżniała bogata eklektyczna, z przewagą detali neorenesansowych)
- Bank PeKaO S.A., ul. Królewska 11 - zbudowany w l. 1911-12 pod kierunkiem inż. inż. Bula i Alert z Częstochowy, z przeznaczeniem na siedzibę Wieluńskiego Towarzystwa Wzajemnego Kredytu (przekształconego w 1922 r. w Bank Ziemi Wieluńskiej, istniejący do 1936 r.); budynek przejęła później Komunalna Kasa Oszczędności, w l. 1950-89 był tu oddział Narodowego Banku Polskiego, później Powszechnego Banku Gospodarczego, a obecnie Bank PeKaO S.A.
Pojedyncze budynki przy ulicach Narutowicza, Ewangelickiej, Palestranckiej, Okólnej, Reformackiej, Zamenhofa i przy Nowym Rynku (również część ul. Św. Barbary - do ul. Kopernika), duża część zabudowy pierzejowej przy ulicy Śląskiej i niemal całej ulicy Kaliskiej.
- ul. Narutowicza 7 - 1926 r.
- ul. Narutowicza 9 - 1925 r.
- ul. Ewangelicka 2 - ok. 1900 r.
- ul. Ewangelicka 4 - l. 20-te XX w.
- ul. Palestrancka 1 - 1858 r., odbudowany 1945, niegdyś fasadę wieńczył trójkątny naczółek
- ul. Palestrnacka 3 - koniec XIX w., odbududowany 1945
- ul. Palestrnacka 5 - 1852 r., odbudowany 1945; pierwotnie, do 1902 r. znajdowała się tu cerkiew prawosławna pw. św. Włodzimierza, następnie kino „Miraż” (w l. 1921-26)
- ul. Palestrancka 9 - 1880 r.
- ul. Okólna 9 - parter zbudowany w 1935 r., piętro w 1945 r.
- ul. Reformacka 7 - 1911 r.
- ul. Reformacka 9 - 1937 r., przebudowany w 1951 r.
- ul. Reformacka 11 - 1937 r., przebudowany w 1987 r.
- ul. Reformacka 15 - 1937 r., odbudowany w l. 1945-46
- ul. Nowy Rynek 3 - pocz. XX w.
- ul. Św. Barbary 1 - pocz. XX w.
- ul. Św. Barbary 5 - pocz. XX w.
- ul. Św. Barbary 6 - 1929 r.
- ul. Śląska 2 - 1880 r.
- ul. Zamenhofa 1 - 1938 r.
- ul. Zamenhofa 7 - l. 30-te XX w.
- ul. Zamenhofa 9 - l. 20-te XX w.
- ul. Zamenhofa 15 - 1916 r.
- ul. Śląska 4 - przełom XIX i XX w.
- ul. Śląska 6 - 3 ćw. XIX w.
- ul. Śląska 7 - koniec XIX w.
- ul. Śląska 8 - 3 ćw. XIX w.
- ul. Śląska 10 - 3 ćw. XIX w.
- ul. Śląska 12 - 1946 r.
- ul. Śląska 18 - ok. 1930 r.
- Katolickie Liceum Ogólnokształcące, ul. Śląska 23 - budynek powstał na pocz. XX w., w 1913 r. został wykupiony i zaadaptowany dla Gimnazjum Realnego im. T. Kościuszki; ze względu na trudną sytuację materialną placówki przekazano ją wraz z budynkiem diecezji częstochowskiej; po wojnie powstało Liceum Ogólnokształcące im. T. Kościuszki, budynki rozbudowano, powstał również internat; w r. budynki przejęła diecezja, powstały w niej szkoły katolickie: podstawowa, gimnazjum i liceum, a Liceum Ogólnokształcące przeniesiono do nowego budynku (p. http://www.lo.wielun.ids.pl)
- Aula należąca do zespołu szkolnego, ul. Śląska 23 - zbudowana w l. 1932-35
- ul. Śląska 24 - 3 ćw. XIX w.
- ul. Śląska 28 - 1936 r.
- ul. Piłsudskiego 10 - 1840 r., ganek dobudowano ok. 1910 r.
- ul. Kaliska 5 - 1939 r., boczna ściana dobudowana w 1946 r.
- ul. Kaliska 5 - XIX w.
- ul. Kaliska 6 - ok. 1900 r.
- ul. Kaliska 8 - ok. 1900 r.
- ul. Kaliska 9 - 1925 r.
- ul. Kaliska 10 - 1890 r.
- ul. Kaliska 11 - parter zbudowany w 4 ćw. XIX w., piętro dobudowane w 1920 r.
- ul. Kaliska 12 - 1917 r.
- ul. Kaliska 14 - 4 ćw. XIX w.
- ul. Kaliska 15 - pocz. XX w., rozbudowany w l. 1940-44
- ul. Kaliska 16 - ok. 1900 r.
- ul. Kaliska 17 - 1938 r.
- ul. Kaliska 19 - l. 20-te XX w.
- ul. Kaliska 21 - 1924 r.
Podobnie zachowała się zabudowa ulicy Sieradzkiej, która bliżej ulicy Kaliskiej ma charakter zwarty, stopniowo przechodząc do luźnej zabudowy domów jednorodzinnych:
- ul. Sieradzka 1 - pocz. XX w.
- ul. Sieradzka 2 - koniec XIX w. przebudowany w 1929 r., odbudowany w 1946 r.
- ul. Sieradzka 3 - koniec XIX w.
- ul. Sieradzka 4 - 1937 r.
- ul. Sieradzka 5 - 1 ćw. XX w.
- ul. Sieradzka 6 - 1936 r.
- ul. Sieradzka 8 - ok. 1935 r.
- ul. Sieradzka 11 - 1938 r.
- ul. Sieradzka 13 - l. 20-te XX w., ganek dobudowano w 1988 r.
- ul. Sieradzka 14 - pocz. XX w.
- ul. Sieradzka 17 - l. 20-te XX w., restaurowany w 1958 r.
- ul. Sieradzka 29 - 1923 r.
- ul. Sieradzka 35 - pocz. XX w.
- ul. Sieradzka 36 - 1924 r.
- ul. Sieradzka 39 - 1933 r.
Kwartał ulic Krakowskie Przedmieście, Targowej, Kilińskiego, Krakowski Zaułek i placu Jagiellońskiego (na teren tym znajdowało się w l. 1941-41 getto; podobnie jak w innych miastach panowały w nim bardzo ciężkie warunki - ogromna ciasnota, głód i choroby zakaźne) oraz część zabudowy i pojedyncze domy przy ulicach Kilińskiego, Krakowski Zaułek, Krakowskie Przedmieście, POW i Staszica:
- ul. Krakowskie Przedmieście 2 - l. 1912-18, dach spalony 1992, odbudowany
- ul. Krakowskie Przedmieście 10 - 1926 r.
- ul. Krakowskie Przedmieście 7 - 1895 r.
- ul. Krakowskie Przedmieście 17 - 1925 r.
- Kościół Adwentystów Dnia Siódmego, ul. Krakowskie Przedmieście 21 - l. 20-te XX w.
- ul. Krakowskie Przedmieście 18 - 1877 r.
- ul. Krakowskie Przedmieście 22 - pocz. XX w.
- ul. Krakowskie Przedmieście 26 - 1927 r.
- ul. Krakowskie Przedmieście 28 - 1925 r.
- ul. Krakowskie Przedmieście 30 - 1927 r.
- ul. Krakowskie Przedmieście 32 - przeł. XIX/XX w.
- ul. Krakowskie Przedmieście 44 - 1937 r.
- Zespół Szkół nr 4, ul. Krakowskie Przedmieście 46 - ok. XIX w., przebudowany w l. 40-tych XX w.; budynek ten służył celom oświatowym jeszcze przed I wojną światową - w l. 1906-13 mieściło się tu progimnazjum handlowe, gimnazjum realne (które dało początek obecnemu I Liceum Ogólnokształcącemu im. T. Kościuszki, p. www.lo.wielun.ids.pl), potem znajdowała się tu szkoła elementarna, od 1925 r. organizowane tu były również zajęcia Szkoły Dokształcającej dla Rzemieślników, w l. 1925-28 Szkoła Handlowa Polskiej Macierzy Szkolnej, od 1934 r. szkoła powszechna nr 4, do której uczęszczały dzieci wyznania mojżeszowego (organizacja zajęć z uwzględnieniem szabasu); ob. mieści się tam Zespół Szkół nr 4
- ul. Kilińskiego 1 - 1936 r.
- ul. Kilińskiego 3 - 1905 r.
- ul. Kilińskiego 4 - XIX w.
- ul. Kilińskiego 6 - parter zbudowany w XIX w., piętro w 1928 r.
- ul. Krakowski Zaułek 6 - l. 30-te XX w.
- ul. Krakowski Zaułek 7 - l. 20-te XX w.
- ul. Targowa 2 - l. 30-te XX w.
- ul. Targowa 2ab - l. 20-te XX w.
- ul. Targowa 5/7 - ok. 1930 r.
- ul. POW 4 - pocz. XX w.
- ul. POW 6 - pocz. XX w.
- ul. POW 5 - parter zbudowany na pocz. XX w., piętro dobudowane w 1934 r.
- ul. POW 19 - 1933 r.
- ul. Staszica 3 - 1933 r.
- ul. Staszica 4 - pocz. XX w.
Zabudowa ulicy 18-tego Stycznia, zburzona jedynie w pobliżu skrzyżowania z Krakowskim Przedmieściem złożona jest zarówno z budynków piętrowych, jak i parterowych, z wyjątkiem budynku obecnego Gimnazjum nr 1 i młyna Amerykanka. Częściowo jest to zabudowa pierzejowa, stopniowo przechodzi w pojedyncze budynki jednorodzinne. Podobną zabudowę ma uliczka łącząca ją z ulicą Częstochowską - Krótka, jak i mało zabudowana przed wojną sama ulica Częstochowska.
- ul. 18-go Stycznia 3 - ok. poł. XIX w.; w l. 1939-45 okupanci hitlerowscy umieścili tu Sąd Okręgowy (Amtsgericht), który wysłał do więzień, obozów pracy i koncentracyjnych wielu mieszkańców powiatu wieluńskiego; w 1945 r. reaktywowano w tym budynku Sąd Grodzki, od 1951 r. Powiatowy, a od 1975 r. Rejonowy; w 1995 r. instytucję tą przeniesiono do nowego budynku przy pl. Jagiellońskim, w następnych latach obiekt odremontowano, obecnie znajduje się w nim m.in. zbór zielonoświątkowców
- ul. 18-tego Stycznia - 1936 r.
- ul. 18-tego Stycznia 5 - l. 20-te XX w.
- ul. 18-tego Stycznia 7 - 1909 r.
- ul. 18-tego Stycznia 8 - l. 1910/1920
- ul. 18-tego Stycznia 9 - 1935 r., oryginalny ceglany budynek w formie nawiązującej do klasycyzmu
- ul. 18-tego Stycznia 11 - l. 20-te XX w.
- ul. 18-tego Stycznia 13 - pocz. XX w.
- ul. 18-tego Stycznia 16 - 3 ćw. XIX w., restaurowany 1881
- ul. 18-tego Stycznia 22 - 1935 r.
- ul. 18-tego Stycznia 23 - 1931 r.
- ul. 18-tego Stycznia 25 - 1929 r.
- ul. 18-tego Stycznia 31 - 1929 r.
- ul. 18-tego Stycznia 33 - pocz. XIX w.
- ul. 18-tego Stycznia 34 - koniec XIX w.
- młyn Amerykanka, ul. 18-tego Stycznia 37 - uruchomiony w 1927 r., należał do kilkuosobowej spółki, po wojnie znacjonalizowany, spłonął w 1948 r., rozbudowany w l. 50-tych
- ul. Krótka 1 - l. 30-te XX w.
- ul. Krótka 5 - 1920 r.
- ul. Krótka 11 - 1924 r.
- ul. Krótka 13 - 1923 r.
- ul. Krótka 15 - 1921 r.
- ul. Krótka 17 - 1890 r.
- ul. Częstochowska 1 - 1932 r.
- ul. Częstochowska 5 - poł. XIX w.
- ul. Częstochowska 21 - pocz. XX w.
- ul. Częstochowska 34 - 1926 r.
Pozostała ocalała przedwojenna zabudowa Wielunia to zabudowa przedmieść - budynki jednorodzinne, wolnostojące.
Zabudowa ta kształtuje wizerunek ulic w zachodniej i południowej części miasta: Wojska Polskiego, Joanny Żubr, Św. Barbary, ponadto pojedyncze budynki spotkać można i w innych miejscach:
- ul. Warszawska 1 - koniec XIX w.
- ul. Wodna 3 - 1912 r.
- ul. Zamiejska 2 - ok. 1930 r.
- ul. Głowackiego 10 - 1920 r.
- ul. Głowackiego 23 - 1935 r., oficyna ok. 1870 r.
- ul. Traugutta 2 - 1 ćw. XX w.
- ul. Traugutta 4 - 1932 r.
- ul. Wojska Polskiego 3 - pocz. XX w.
- ul. Wojska Polskiego 13 - 1912 r.
- ul. Wojska Polskiego 15 - 1912 r.
- ul. Wojska Polskiego 19 - 1930 r., 2. piętro dobudowano w 1936 r.
- ul. Wojska Polskiego 23 - 1933 r.
- budynek pofabryczny, ul. Wojska Polskiego 23 - d. Fabryka Maszyn Rolniczych i Odlewnia Żeliwa braci Zarzyckich zbudowana w 1932 r.; okna powiększono w 1985 r.
- budynek pofabryczny, ul. Wojska Polskiego 25 - dawna piekarnia z 1923 r.
- ul. Wojska Polskiego 44 - koniec XIX w.
- ul. Wojska Polskiego 48 - 1935 r.
- ul. Wojska Polskiego 51 - pocz. XX w., odbudowany w 1946 r.
- ul. Wojska Polskiego 59 - l. 20-te XX w., rozbudowany w 1931 r.
- ul. Powstańców Śląskich 2 - 1931 r.
- ul. Powstańców Śląskich 10 - 1931 r.
- ul. Św. Barbary 24 - l. 20-te XX w.
- ul. Św. Barbary 26 - l. 20-te XX w.
- ul. Św. Barbary 39 - 1916 r.
- ul. Św. Barbary 40 - ok. 1920 r.
- ul. Św. Barbary 41 - 1905 r.
- ul. Św. Barbary 42 - 1917 r.
- ul. Św. Barbary 44 - 1920 r.
- ul. Św. Barbary 45 - 1937 r.
- ul. św. Barbary 48 - l. 20-te XX w.
- ul. św. Barbary 51 - 1934 r.
- ul. Młynarska 11 - 1937 r.
- ul. Żeromskiego 1 - 1934 r.
- ul. Żeromskiego 2 - 1931 r.
- ul. Żeromskiego 3 - 1935 r.
- ul. Żeromskiego 9 - l. 30-te XX w.
- ul. Żeromskiego 13 - 1930 r.
- ul. J. Żubr 4 - 1. poł. XIX w.; na piętrze mieszkała markietanka wojsk polskich, odznaczona orderem Virtuti Militari Joanny Żubr (1772-1852), bohaterka powieści W. Gąsiorowskiego Huragan
- ul. J. Żubr 5 - 1890 r.
- magazyn Muzeum Ziemi Wieluńskiej - ul. J. Żubr 16 - d. młyn Szwajcarka zbudowany w l. 20-tych XX w., kilkakrotnie zmieniał właścicieli, w 1950 r. znacjonalizowany, brak remontów doprowadził do dewastacji budynku i zamknięcia młyna
- ul. J. Żubr 8 - 1890 r.
- ul. J. Żubr 12 - pocz. XX w.
- ul. J. Żubr 18 - pocz. XX w.
- ul. 3-go Maja - poł. XIX w., przebudowany - drzwi, okna 1990 r.
- ul. 3-go Maja - l. 30-te XX w.
Projekt „Wspieraj lokalnie” powstał dzięki współpracy Instytutu Wsparcia Organizacji Pozarządowych z PITax.pl Łatwe podatki.